اثر سطوح مختلف آبیاری و گونه‌های قارچ میکوریز آربوسکولار بر صفات مورفولوژیک و عملکرد دانه توده‌های کنجد

به­منظور بررسی اثرات تنش خشکی و دو گونه قارچ میکوریز آربوسکولار بر صفات مورفولوژیک و عملکرد دانه هشت توده محلی کنجد، آزمایشی به­صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی هنرستان کشاورزی ارومیه واقع در 12 کیلومتری شهرستان ارومیه در سال زراعی 1393-1394 اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل سطوح مختلف آبیاری، آبیاری بدون تنش: آبیاری بعد از 70 میلی­متر تبخیر و تعرق گیاه یا ETc، تنش ملایم: آبیاری بعد از  90 میلی­متر تبخیر و تعرق گیاه یا ETc  و تنش شدید: آبیاری بعد از  110 میلی­متر تبخیر و تعرق گیاه یا ETc، فاکتور فرعی شامل دو گونه قارچ میکوریزا Glomus mosseae، Glomus intraradices  و عدم تلقیح با قارچ و فاکتور فرعی فرعی شامل هشت توده­ کنجد (Sesamumindicum) به نام­های جیرفت 13، محلی طارم زنجان، محلی مغان، ناز چند شاخه، TC-25، TS-3، داراب 14 و دشتستان 5 بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر سطوح مختلف آبیاری، قارچ میکوریزا و توده کنجد بر صفات مورد مطالعه معنادار بود. مقایسه میانگین­ها نیز نشان داد با افزایش شدت تنش خشکی، صفات عملکرد دانه، ارتفاع بوته، قطر ساقه، وزن خشک برگ، ساقه و کپسول با دانه، تعداد دانه در واحد سطح و تعداد شاخه فرعی در هر بوته کاهش معنی­داری یافت. تنش شدید خشکی عملکرد دانه و تعداد دانه در واحد سطح را به­ترتیب به­میزان 63 و 70 درصد کاهش داد. همزیستی قارچ میکوریزا کلیه صفات مورد مطالعه بالا را بهبود بخشید. با توجه به نتایج این تحقیق، جهت افزایش عملکرد دانه و سایر صفات مورفولوژیک، استفاده از قارچ­های میکوریزا به­خصوص گونه G.mosseaeتوصیه می­گردد.همچنین در هر سه شرایط مختلف آبیاری، ژنوتیپ­های محلی مغان و محلی طارم زنجان به­عنوان توده­های محلی برتر معرفی گردیدند.